Üniversitemizde türkiye\'de İlk kez Çiçek tozundan döllenme olmaksızın tam mısır bitkisi elde edildi
Üniversitemiz Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Z. Korkut’un yürütücülüğünü yaptığı ve 01 Ocak 2011 tarihinde başlanan “Melez Mısır Islahında Dihaploid Hatların Elde Edilmesi” konulu TÜBİTAK 1007 Kamu-projesinde çiçek tozundan döllenme olmaksızın tam mısır bitkisi elde edildi.
Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Z. Korkut, yapılan bu proje kapsamında çiçek tozundan döllenme olmaksızın tam mısır bitkisi elde edilmesinin Türkiye’de bir ilk olduğunu söyledi.
Üniversitemizin yürüttüğü ilk TÜBİTAK 1007 kamu projesinin toplam bütçesi toplam 1.461.710 TL’dir. Bu bütçeden toplam 605.925 TL projenin Tekirdağ’da yapılacak çalışmaları için kullanılmaktadır. Bu proje kapsamında, tam otomatik iklim odası yapıldı ve mevcut biyoteknoloji laboratuvarı inkübatörler, steril çalışma kabinleri, özel soğutucular, gelişmiş laboratuar aygıtlarıyla desteklenerek fotoselli kapıdan girilen, araştırmacıların özel giysilerle çalıştığı steril-modern bir laboratuvar haline getirildi.
Klasik melez mısır ıslahı çalışmalarını in vitro ve in vivo haploid teknikleri ile modifiye ederek, ıslah programının etkinliğini artırmak ve süresini kısaltmak amacıyla hazırlanan ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Sakarya Mısır Araştırma İstasyonu ile ortak yürütülen bu projede; Üniversitemizden Prof. Dr. İsmet Başer, Prof. Dr. Metin Tuna, Doç. Dr. Oğuz Bilgin ve Yrd. Doç. Dr. Ertan Ateş ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Sakarya Mısır Araştırma İstasyonu’ndan bir yürütücü ve 6 araştırmacı görev yapmaktadır. Aynı zamanda bu proje bütçesi çerçevesinde 30 ay süre ile 2 doktora öğrencisi bursiyer olarak çalıştırılmaktadır.
Bu proje kapsamında, çiçek tozu keseleri (anterler) kültüre alınarak bunlarda önce haploid bitkiler daha sonra da dihaploid (kromozom sayısı katlanmış) bitkiler elde edilmesi hedeflendi. Anter kültüründen elde edilen bitkilerin gerçekten haploid olup olmadıklarını haploid bitkilerin colchisine işlemi sonrası kromozom sayılarının katlanıp katlanmadığını belirlemek için bu proje kaynakları kullanılarak bitki ploidi düzeyini belirleyen özel bir cihaz (flow cytometer) Almanya’dan getirildi. Türkiye’de tek olan bu cihazın kullanımı, konusunda Amerika’da doktora yapmış, projenin araştırmacısı olan ve bu alanda özelleşmiş tek bilim insanı Prof. Dr. Metin Tuna tarafından yapılmaktadır.
Bu proje kapsamında 07 Mart 2012 tarihinden itibaren Sakarya-Tekirdağ arasında soğuk zincir kuruldu ve Sakarya’da sera koşullarında yetiştirilen mısırlardan alınan tepe püskülleri (anterler bu organdadır) özel üretilmiş taşıma kapları içinde her hafta Tekirdağ’a getirildi. Proje çalışmaları süreci içinde yaklaşık 16.000 petri kabında yaklaşık 800.000 çiçek tozu kesesi (anter) kültüre alındı.
Yapılan kapsamlı ve hassas çalışmalar sonucu Türkiye’de ilk kez çiçek tozundan mısır bitkileri elde edildi. Bu bitkilerden birinin doğal olarak kromozom sayısı katlanmış olduğundan colchisine ile kromozom katlamasına da gerek kalmadı. Bu bitki, kontrollü koşullarda 35 cm’ye kadar geliştirildi ve 04 Ocak 2013 tarihinde de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Sakarya Mısır Araştırma İstasyonu araştırmacılarına teslim edildi. Bitki, sağlıklı bir biçimde özel sera koşullarında gelişmeye ve yeni yapraklar çıkarmaya devam etmektedir.
Proje kapsamında, flow sitometrenin kullanılması ve melez mısır ıslahında invivo tekniklerin kullanılması konusunda iki çalıştayın yapılması planlandı. Böylece proje kapsamında geliştirilen teknolojiler Ülkemiz bilim insanlarının da hizmetine sunulacaktır.
.JPG)